آلودگي محيط زيست مسئله‌اي جدي است كه مردم و به‌ ويژه دولت بايد براي آن چاره‌ اي بيانديشند زيرا اساسي‌ترين حق انساني يعني حق حيات و حق بهره ‌مندي از زندگي سالم در گرو آن است. از سوي ديگر ارتباط تنگاتنگي بين مقولاتي چون دموكراسي و حقوق بشر، عدالت اجتماعي، حقوق شهروندي، كارآمدي دولت‌ها، مديريت علمي،‌ توسعه متوازن و پايدار، فرهنگ و اخلاقيات اجتماعي و در نهايت حفظ محيط زيست وجود دارد كه همين ارتباط بر سنگيني وظيفه دولت‌ها و مديران شهري مي‌افزايد.
آلودگي هوا سالانه باعث مرگ زودرس 2 ميليون انسان در سراسر جهان مي‌شود كه نيمي از اين تعداد در كشورهاي در حال توسعه كه يكي از آنها ايران است، جان مي‌سپارند. اصلي‌ترين قربانيان آلودگي هوا را افراد سالخورده، ‌كودكان و شيرخواران، ‌مبتلايان به آسم و بيماري‌هاي تنفسي مزمن، بيماران قلبي عروقي و طبقات محروم اجتماع تشكيل مي‌دهند.
درحالي ‌كه از بروز اولين بحران‌هاي آلودگي هوا در پنسيلوانيا (1948) ، لندن (1952) و نيويورك (1953) كه هر كدام چند هزار قرباني گرفتند و به عنوان فاجعه‌هاي زيست محيطي در كتاب‌هاي مرجع پزشكي و علوم زيستي ثبت گرديدند، بيش از 50 سال مي‌گذرد،‌ متاسفانه در مسيري گام مي‌نهيم كه آثار سوء آن حداقل نيم قرن پيش در كشورهاي ديگر جهان مشاهده و راه‌هاي مقابله با آن شناسايي شده ‌اند.
بروز و ادامه بحران آلودگي هواي تهران در سال‌هاي گذشته نشان‌ دهنده آن است كه عملكرد مديريت شهري ما حداقل نيم‌ قرن از مديريت شهري كشورهاي توسعه‌يافته فاصله دارد.
در دنياي امروز بي‌توجهي به حق حيات و حق سلامت انسان كه از حقوق اساسي شهروندان به شمار مي‌آيند، پيامد الگوي توسعه نامتوازن و ناپايدار در كشور ماست كه تخريب جنگل‌ها و مراتع، آلودگي شديد درياي خزر و رودخانه‌ها و سفره‌هاي زيرزميني آب از نشانه‌هاي آن هستند.
هر چند آمار دقيقي از ميزان مرگ و ميرهاي ناشي از بحران آلودگي هواي تهران در دست نيست، ولي با توجه به جمعيت حدود 10 ميليوني شهر مي‌توان ابعاد اين فاجعه انساني را حدس زد: ده‌ها هزار قرباني و سالانه حدود 8 ميليارد دلار خسارت ! اين ارقام جداي از چندين(7-8) ميليارد دلاري است كه صرف وارد كردن بنزين و دود شدن آن در شهر مي‌شود. شاهد اين مدعا وضعيت اعلام شده درباره هواي پاك در تهران در سال گذشته است. در سال 1383 فقط 46 درصد از روزهاي سال، هواي شهر پاك بوده كه اين رقم در سال گذشته به 28 درصد كاهش يافته‌است.

در شهرهاي پرتراكم جهان سوم از جمله تهران كوشش‌هائي هم كه براي بهبود وضعيت آلودگي هوا انجام شده به دليل افزايش بي رويه جمعيت ، فقدان مديريت شهري بطور علمي ، خودروهاي غير استاندارد و يا فرسوده و صنايع قديمي و آلوده كننده، نتيجه محسوسي به دنبال نداشته ‌است. مسئله ديگري كه در همين زمينه قابل توجه ‌است اينكه، برنامه‌ريزان كشورهاي در حال توسعه يا ‌توسعه نيافته از منابع مالي لازم براي مبارزه با آلودگي هوا هم برخوردار نيستند چون توجه اصلي آنها بيشتر به تامين بقا، مسكن و غذاي جمعيت رو به افزايش است.
همه اين عوامل نشان مي‌دهد كه ارائه هر طرحي براي بهبود هواي تهران و شهرهاي بزرگ ديگر نيازمند طرحي چند جانبه براي بهبود كيفيت هواي تمامي نواحي شهر مي باشد. در برنامه ريزي و اجراي طرح هاي رفع آلودگي هوا كه فقط يك معضل شهري نيست بلكه يك معضل ملي هم هست ،همكاري ميان بخشي ، مشاركت نهادهاي غير دولتي و همه مردم در قالب يك تلاش ملي به ضروري است. استفاده بهينه و گسترده از امكانات مخابراتي و ارتباطي براي خدمت‌رساني و خدمت‌دهي مي‌تواند يكي از برنامه‌هاي موءثر براي كاهش سفرهاي شهري و بين شهري و كاهش آلودگي هوا باشد چنانكه در بسياري از كشورهاي توسعه يافته، با وجود فن‌آوري‌هايي چون تلفن، دورنگار، پست و اينترنت حضور فيزيكي و مراجعات مستقيم ارباب رجوع به ادارات و موءسسات كاهش يافته و با سرمايه‌گذاري در وسا يل نقليه عمومي و ترويج فرهنگ استفاده از آنها ، كارآيي شبكه راه‌ها و حمل و نقل افزايش يافته‌است.
آلودگي هوا آسيبي است كه متوجه همه افراد اعم از سالم يا بيمار است، هم مردمي كه از بيماري‌هاي تنفسي و يا قلبي رنج مي‌برند، حق حيات خود را در معرض تعرض بيشتري مي‌يابند و هم افراد سالمي كه گمان مي‌كنند شرايط جسمي‌شان به آلودگي هوا عادت كرده، دير يا زود دچار عوارض آن خواهند گرديد ! و كودكان و سالمندان قربانيان اصلي اين تراژدي انساني هستند ؟!!
باور به منزلت ذاتي و كرامت انساني و تعهد نسبت به تامين حقوق اساسي شهروندان شرط اصلي برنامه‌ريزي و موفقيت در حل معضلاتي چون آلودگي هوا و تخريب محيط زيست است كه فقط با هماهنگي و همكاري قواي اصلي كشور ، دستگاه‌هاي اجرايي مختلف و سازمان هاي غير دولتي و مردمي براي رفع آن مي توان برنامه ريزي و اقدام كرد.

وسائط نقلیه موتوری، نیمی از دودهای تشکیل شده از ترکیبات اورگانیک فرار یا همان هیدورکربن‌ها (VOCs) و اکسید نیتروژن (NOx) را تولید می‌کنند.

�وسائط نقلیه موتوری، بیشتر از 50 درصد از آلودگی هوای پرخطر را منتشر می‌سازند.

�وسائط نقلیه موتوری، بالغ بر 90 درصد مونواکسید کربن موجود در هوای شهری را موجب می‌شوند.

پس چه چیزی باعث شده تا نظریه بالا اشتباه از آب در آید؟

�مردم بیشتری اتومبیل‌های بیشماری را کیلومترها می‌رانند. تعداد سفرها چند برابر شده است. در سال 1970، آمریکایی‌ها یک ترلیون مایل را با وسائط نقلیه موتوری پیمودند اما امروز این عدد به بیش از 4 ترلیون رسیده است.

�بسیاری از مردم کیلومترها دورتر از محل کار خود زندگی می‌کنند. در اغلب مناطق، اتوبوس، مترو و ترن شهری وجود ندارد. با وجود اطلاع رسانی‌های گسترده و آموزش‌های ابتدایی هنوز بسیاری از مردم دوست دارند تا به تنهایی و با اتومبیل شخصی خود به محل کارشان مراجعت کنند. در حالیکه خودروهای "ون"، خودروهایی با ظرفیت مسافر بیشتر، و همچنین وسائل جایگزین دیگری به جای اتومبیل‌های تک سرنشین در دسترس هستند.